ทำความรู้จักกับ “พัดลมระบายความร้อนเครื่องจักร” มีกี่ชนิด ดีอย่างไร ทำไมควรมี!

อุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ จะมีระบบไฟอยู่ 2 ระบบคือ ไฟฟ้ากระแสตรง (Direct Current) และไฟฟ้ากระแสสลับ (Alternating Current) พัดลมระบายความร้อนเครื่องจักรก็เช่นเดียวกัน ซึ่งมีทั้ง DC Cooling Fan และ AC Cooling Fan ซึ่งพัดลมอุตสาหกรรมสำหรับใช้ระบายความร้อนเครื่องจักรนี้สามารถใช้งานต่อเนื่องเปิดตลอด 24 ชั่วโมงได้ โดยมีอายุการใช้งาน 4-5 ปีขึ้นไป

• DC Cooling Fan เป็นพัดลมระบายความร้อนที่ใช้ไฟฟ้ากระแสตรง กระแสไฟฟ้ามีทิศทางการไหลทิศทางเดียว มีค่าแรงดันเป็นบวกเสมอ ใช้พลังงานน้อย แรงดันไฟฟ้าต่ำ ไม่มีการรบกวนของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า พบได้ในเครื่องจักรอุตสาหกรรมรถยนต์ คอมพิวเตอร์ โซลาเซลล์ งานเชื่อม เป็นต้น ภายใต้พัดลมระบายความร้อน DC Cooling Fan “SINWAN” จะประกอบด้วยแรงดันไฟ 12VDC, 24VDC และ 48VDC หลายขนาดหลายรูปทรง
• AC Cooling Fan เป็นพัดลมระบายความร้อนแบบใช้ไฟฟ้ากระแสสลับ ทิศทางการไหลของไฟฟ้ากลับไปกลับมาเรียกว่าความถี่ ซึ่งไฟบ้านในประเทศไทยใช้ความถี่ที่ 50 เฮิร์ท (50Hz) (จำนวนรอบคลื่นต่อวินาที) พัดลม AC Cooling Fan Brand “FULLTECH” ให้แรงลมคงที่และสม่ำเสมอ ใช้กับเครื่องจักรหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น ไฟฟ้า อิเล็กทรอนิคส์ อาหารและยา วิทยาศาสตร์และการแพทย์ มีให้เลือกทั้ง 100VAC, 115VAC, 200VAC, 230VAC

1. Axial Fan

มีอีกชื่อว่าพัดลมชนิดอากาศไหลตามแนวแกนของใบพัดลม แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ แบบลมหมุนเกลียวและลมเส้นตรง มักใช้เพื่อระบายอากาศที่มีความต้านทานลมต่ำ กะทัดรัด มีให้เลือกทั้งชนิดที่ลมเป่าออกทางด้านหน้าของพัดลมหรือชนิดที่เป่าออกทางด้านหลังของพัดลม (พัดลมดูด) พัดลมลักษณะนี้มักใช้งานกับตู้คอนโทรล ตู้ควบคุมระบบ ของเครื่องจักร เป็นส่วนใหญ่ และมีพบใน ตู้แอร์คอนโทรล ตู้แช่เย็น ตู้อบร้อน ได้อีกด้วย ทั้ง DC Cooling Fan เช่น พัดลมขนาด 6” ทรงกลมตัดหัวท้าย ไฟ DC12V รุ่น SD175SAP-12HWB, พัดลมขนาด 5” ทรงสี่เหลี่ยม ไฟ DC24V เป็นต้น และหากเป็นพัดลม AC Cooling Fan เช่น พัดลมขนาด 10” ทรงกลม ไฟ AC115V รุ่น UF25HC11BTH, พัดลมขนาด 8” ทรงสี่เหลี่ยม ไฟ AC230V รุ่น UF20JC23BWH เป็นต้น

2. Cross Flow Fan

พัดลมระบายความร้อนเครื่องจักร แนวยาว ใบพัดทรงกรงกระรอก ที่จะใช้ทั้งการดูดและเป่าลมตามแนวขวาง ช่วยทำความเย็นให้มอเตอร์หรือหม้อแปลงไม่ร้อนเกินไป ผู้ใช้งานทั่วไปอาจเรียกพัดลมโพรงกระรอก หรือกรงกระรอก วัสดุใบพัดมีทั้งพลาสติกและอลูมิเนียม โครงครอบใบพัดลมเป็นช่องผลิตจากเหล็กพ่นสีดำ มีมอเตอร์อยู่ด้านข้าง แรงลมสูงแต่เงียบ พบการติดตั้งกับเครื่องจักรทั้งภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม มักนิยมใช้กับการลดอุณหภูมิชิ้นงาน ทำให้ชิ้นงานเย็นเร็วขึ้นหรือการทำให้ชิ้นงานที่ออกมาจากเครื่องจักรแห้งเร็วขึ้น เช่น เครื่องพิมพ์เครื่องปริ้นท์ในโรงพิมพ์ เครื่องทำความเย็นตู้แช่ตู้เบเกอรี่ต่าง ๆ เป็นต้น หรือนำมาใช้กับลิฟท์โดยสาร เป็นม่านอากาศ ดักลม ดักแมลง ก็ได้ พัดลมโพรงกระรอกได้รับมาตรฐานสากล เช่น รุ่น UF9029CBP23HL (UF9029 has UL,CUL approval)

3. External Rotor Fan – Axial Fan Type

พัดลมระบายความร้อนชนิดนี้มีชุดหมุนใบพัดอยู่ด้านนอกครอบชุดสเตเตอร์ มีอัตราการไหลเวียนและความเร็วรอบสูงกว่าพัดลมแบบอื่นทั่วไป ลักษณะลมไหลตามแนวแกน ใบพัดลมเป็นเหล็ก โครงสร้างพัดลมเป็นอลูมิเนียม มักใช้ติดระบายความร้อนเพิ่มเติมกับมอเตอร์ขับของเครื่องจักรขนาดใหญ่ นิยมใช้กับงานอุตสาหกรรม ระบายความร้อนหม้อแปลง ตู้ควบคุมระบบขนาดใหญ่ ตัวอย่างของพัดลมชนิด External Rotor Fan ที่ใช้กันคือ รุ่น UF180BAB23H1C2A, UF200BMB23H1C2A, UF250BMB23H1C2B, UF300BNA23H1C2A

4. External Rotor Fan – Centrifugal Fan Type

พัดลมชนิดนี้ใบพัดหมุนเหวี่ยง ผลิตจากวัสดุพลาสติกคุณภาพสูง ทรงกลม แกนลูกปืนบอลแบริ่ง ลักษณะการทำงานจะต่างกับ Axial Fan ลมจะกระจายออกด้านข้าง ใช้งานได้กับทุกเครื่องจักรและทุกพื้นที่เมื่อต้องการระบายอากาศ ถ่ายเทความร้อน พบในตู้แอร์คอนโทรล เครื่องมิลลิ่ง เครื่องซีเอ็นซี ตู้คอนโทรล เครื่องฟอกอากาศ พัดลม Centrifugal นี้มี 2 ลักษณะคือ แบบที่มีฐานยึดติดกับมอเตอร์พัดลม ใบพัดหมุนตามเข็มนาฬิกา สามารถนำไปติดตั้งยึดน็อตขันสกรูได้ทันที เช่น รุ่น UF225(99)APA23H1C2F และแบบที่ไม่มีฐานยึด ผู้ใช้งานต้องทำฐานยึดกับตัวมอเตอร์พัดลมอีกครั้งเพื่อทำการติดตั้งกับเครื่องจักรหรือตู้คอนโทรลใด ๆ พัดลม Centrifugal แบบนี้ ใบพัดหมุนทวนเข็มนาฬิกา ให้แรงลมสูงกว่าแบบแรก เช่น รุ่น UF225(99)APA23H1C2A

5. External Rotor Fan – Blower Fan Type
   บางคนอาจมองว่านี่ไม่ใช่พัดลมสำหรับระบายความร้อน แต่ในภาคอุตสาหกรรมก็มีการนำมาใช้งานในการเป่าลมกับวัสดุต่าง ๆ เน้นเฉพาะจุด แรงลมสูง โครงสร้างพัดลมเป็นพลาสติกผสมโลหะ ใบพัดลมเป็นพลาสติกผสมไฟเบอร์ ขนาดเล็กกะทัดรัด เบา เหมาะกับเครื่องจักรที่มีพื้นที่จำกัด ใช้กับเครื่องเป่าเครื่องฉีดพลาสติก ตู้อบลมร้อน เครื่องมือเครื่องใช้ในห้องครัว เป็นต้น รุ่นที่ใช้บ่อยคือ UF90DPB23H1S2A ขนาดเล็กประมาณ 4.75” 230VAC 2500-2700RPM 20-21CFM น้ำหนักเบาเพียง 0.66 Kg.

6. Duct Fan

พัดลมชนิด Duct Fan หรือพัดลมท่อ เหตุที่เรียกพัดลมท่อเช่นนี้ก็เนื่องมาจาก เป็นลักษณะของการใช้ท่อมาครอบ/ต่อเข้ากับตัวของพัดลมที่มีโครงสร้างคล้ายท่อยื่นออกมาบังหรือทับส่วนของใบพัดลมไว้ ความแรงจากการไหลของอากาศจะเพิ่มขึ้นเมื่อต่อพ่วงใช้งานกับท่อต่าง ๆ เช่น ท่อเฟล็กซ์ เป็นต้น สามารถดูดระบายอากาศอับชื้น กลิ่นไม่พึงประสงค์ ฝุ่น ควัน ไอระเหย ออกจากห้องหรือพื้นที่ที่จำกัด สามารถเลือกระดับความเร็วได้ 2 ระดับ (High and Low) รุ่นพัดลมขนาดท่อประมาณ 6” ได้รับความนิยมสูงสุด เนื่องจากเป็นขนาดมาตรฐานทั่วไป DF150P23HL มักต่อพ่วงใช้งานกับท่อในห้องทำอาหาร ห้องตัดตกแต่งชิ้นงาน ห้องที่มีการบัดกรี ห้องเชื่อมงาน ห้องที่มีกลิ่นอับชื้นต่าง ๆ

7. EC Fan

Electronically Commuted Fan ถือเป็นชนิดของพัดลมระบายความร้อนเครื่องจักรที่มีประสิทธิภาพสูง ช่วยประหยัดพลังงานมากกว่าพัดลมกลุ่ม AC Cooling Fan ปกติทั่วไป ใช้พลังงานน้อยกว่าเมื่อเทียบกับพัดลมขนาดเดียวกันแรงดันไฟเท่ากัน มีแรงดันไฟ 115VAC, 230VAC และ 115-230VAC สามารถใช้งานได้อย่างยาวนานมากกว่า 50,000 ชั่วโมง มีค่า IP55 (ป้องกันฝุ่นขนาดเล็กและละอองฝนหรือหยดน้ำเม็ดใหญ่ได้), IP68 (ป้องกันน้ำระดับมากกว่า 1 เมตรได้) ใช้กับงานตู้แช่ต่าง ๆ เครื่องจักรในห้องคลีนรูม เครื่องจักรในห้องปลอดเชื้อ เครื่องจักรทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์ รุ่นที่นิยมจะเป็นขนาดประมาณ 4 นิ้ว คือ UFT12ABPB0AM1D4A รุ่นนี้ใช้ไฟได้ทั้ง 115VAC และ 230VAC พัดลมชนิด EC Cooling Fan อาจจะมีราคาสูงกว่าชนิดอื่น แต่ด้วยประสิทธิภาพ และระยะเวลาการใช้งาน ก็คุ้มค่ากว่าอย่างเห็นได้ชัด

จากพัดลมระบายความร้อนเครื่องจักรทั้ง 7 ชนิดนี้แล้ว สิ่งที่ควรรู้จักไว้อีกจำพวกนั่นก็คือ อุปกรณ์เสริมที่ต้องใช้ร่วมกันกับพัดลมชนิดต่างๆ นั่นก็คือ ตะแกรงพัดลมสำหรับป้องกันอันตรายที่จะเกิดกับพัดลมหรือผู้ใช้งาน ฟิลเตอร์สำหรับป้องกันฝุ่นหรือละอองน้ำมันเข้ามาเกาะที่ตัวและใบพัดลม ปลั๊กเสียบพัดลมสำหรับอำนวยความสะดวกในการต่อพ่วงพัดลมแบบเทอร์มินอล สวิตซ์ปรับสปีดแรงลมสำหรับต่อพ่วงกับพัดลมระบายความร้อนที่ผู้ใช้งานต้องการปรับแรงลมของพัดลมได้ และวงแหวนพัดลมสำหรับประคองลมของพัดลมชนิด Centrifugal Fan อุปกรณ์ Accessories Fan เหล่านี้จะช่วยเสริมประสิทธิภาพการทำงานของพัดลม ทำให้การติดตั้งเชื่อมต่อพัดลมทำได้สะดวกมากขึ้น และป้องกันอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นได้